Sompolno

Filiał Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Koninie

Róża Lutra

Z dziejów Parafii w Sompolnie


W XVI wieku silny ruch reformacyjny dotarł w okolice Sompolna, w którego wyniku powstały parafie w Izbicy, Płowcach, Świerczynku, Radziejowie gdzie było centrum ruchu reformacyjnego na Kujawach. Parafie te upadły wskutek naporu kontrreformacji. Najdłużej wytrwała parafia w Świerczynku, bo do roku 1657, kiedy to został zamordowany tamtejszy pastor Samuel Kardus.

W XVIII wieku w okresie osadnictwa olęderskiego i pruskiego, przybyli osadnicy zwłaszcza z Pomorza i Prus Zachodnich.
1775 – w Lubszynie powstał filiał parafii Władysławów (część późniejszej parafii Sompolno należała w tym czasie do parafii w Witkowie).
Powstały m.in. kolonie Wierzelin (1777), Bycz, Synogać.
W Sompolnie w 1793 roku mieszkało 348 osób, w tym 310 katolików, 15 Żydów i 23 ewangelików (więcej niż obecnie).
1806 – założenie cmentarza ewangelickiego w Sompolnie.
Liczba osadników stale się zwiększała i w 1836 roku było 2459 ewangelików. Nabożeństwa w Sompolnie pierwotnie odbywały się w mieszkaniach prywatnych u Karola Weschke i Ernesta Michela raz na dwa, trzy miesiące, a odprawiał je pastor przyjeżdżający najpierw z Władysławowa, a później z Babiaka. W większych osadach powoływano kantoraty, w których kantorzy (dzisiaj powiedzielibyśmy diakoni) byli animatorami życia religijnego i odprawiali nabożeństwa czytane czyli Słowa Bożego, zaś z sakramentem Komunii Świętej przyjeżdżali pastorzy. Budowa kościoła stawała się koniecznością i dlatego w 1829 roku został zakupiony plac pod jego budowę. Jednak, mimo zapału parafian, realizacja projektu okazała się bardzo trudna i czasochłonna.
Dopiero po dziesięciu latach od zakupu placu, dnia 6 czerwca 1839 roku Superintendent (zwierzchnik Diecezji) Boerner dokonał aktu poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę kościoła, która trwała 22 lata.
30 maja 1861 roku Generalny Superintendent (Biskup Kościoła) Ludwig dokonał, w asyście siedmiu duchownych, aktu poświęcenia Kościoła.
W międzyczasie, w roku 1846 została wybudowana pastorówka. Od czasu wybudowania pastorówki i kościoła praca duszpasterska stale się rozwijała.
Ks. Leopold Wojak organizował Święta Misyjne, a także nabożeństwa dla dzieci w których uczestniczyło 230 dzieci (!!!). Jego praca była dla parafii bardzo błogosławiona i doceniana przez parafian. Gdy Ks. Leopold Wojak odchodził do parafii w Brzezinach – jak podaje Zwiastun Ewangeliczny z roku 1899 – „lud płakał podczas nabożeństwa, a po nabożeństwie dziękował i całował w ręce”.
Ewangeliccy osadnicy dbali także o wykształcenie swoich dzieci i zakładali razem z kantoratami szkoły, a w 1855 roku powołano Szkołę Ewangelicką w Sompolnie przy której od roku 1924 działał internat z kuchnią. Dla uczczenia 400 lecia Reformacji, w 1917 roku powstało w Sompolnie Gimnazjum przemianowane w roku 1934 na Prywatną Niemiecką Szkołę Powszechną.
1928 – wybudowano Dom Parafialny z salą dla konfirmantów, chóru, budynek został sprzedany w 1959 roku, uzyskane pieniądze przeznaczono na remont Kościoła i plebani.
Bogate życie parafialne, duszpasterskie, misyjne, zostało brutalnie przerwane i zniszczone przez drugą wojnę światową i jej polityczne następstwa.

1945 – władze państwowe kościół potraktowały jako mienie poniemieckie i urządziły w kościele magazyn zbożowy, wyposażenie kościoła, wraz ze sprzętem liturgicznym, skradziono.
16 marca 1952 roku pierwsze po II wojnie światowej nabożeństwo – dla niewielu już pozostałych parafian – odprawił ks. Senior (zwierzchnik Diecezji) Ryszard Trenkler. Po nabożeństwie wybrano Radę Parafialną.
Pierwsza powojenna konfirmacja odbyła się 31 maja 1953 roku.
29 czerwca 1967 roku Konsystorz przemianował Parafię w Sompolnie na filiał parafii we Włocławku, a później w Koninie.