Koło

Filiał Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Koninie

Róża Lutra

Rys ewangelicyzmu w Kole


W drugiej połowie XVI wieku Reformacja dotarła także w okolice Koła. W tym czasie starostą Koła był Andrzej, a później Stanisław Górka. Obaj byli gorliwymi zwolennikami Reformacji, czyli odnowy nauki i życia Kościoła. Nabożeństwa odbywały się w kaplicy urządzonej w ich rezydencji. W czasie kontrreformacji wszelki ruch odnowy w okolicach Koła został wyrugowany.

Na nowo, ewangelicyzm na Ziemi Kolskiej, pojawia się w czasie osadnictwa tzw. olęderskiego, kiedy to wśród przybyłych osadników ze Śląska, Prus, Saksonii większość stanowili ewangelicy. Powstały wtedy kolonie: Majdany 1779, Police 1785, Budki 1786, Szarłatowo 1855.

Pierwsze nabożeństwa dla ewangelików zamieszkujących w Kole, o których wiadomo, odbywały się najpierw w Ratuszu, a później we wspólnej szkole elementarnej.

W 1835 roku utworzono w Kole filiał podległy Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Żychlinie, a w latach 1845 - 1903 podległy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Turku. W połowie XIX w. istniał już cmentarz ewangelicki. Ewangelicy kolscy zakupili w 1857 r. budynek w którym urządzono kaplicę. Ponieważ była ona za mała, postanowiono wybudować kościół. Dnia 07 czerwca 1882 wmurowano kamień węgielny pod budowę, którą zakończono poświęceniem kościoła dnia 15 listopada 1883. W latach 1902- 1904 zbudowano plebanię (obecnie wynajęta na Miejską Bibliotekę Publiczną). Erygowanie Parafii nastąpiło w 1923 roku.

W czasie działań wojennych w 1945 r. kościół w Kole został sprofanowany. Hitlerowcy z wieży ostrzeliwali żołnierzy Armii Czerwonej, którzy pociskiem artyleryjskim zniszczyli znajdujący się w wieży karabin maszynowy i przy okazji wieżę oraz dzwony. Zniszczono drzwi, rozkradziono bądź zniszczono sprzęt liturgiczny (organy, żyrandole, świeczniki, kielichy i inne), a później ewangelickie władze kościelne sprzedały dzwony parafiom w Osieku i Białkowie, a ambonę parafii w Dębach Szlacheckich.

Wielu ewangelików musiało opuścić miasto w którym się urodzili i wychowali, wielu zginęło. Ks. generał Paszko, który był przez kilkanaście lat administratorem Parafii został zamordowany w Katyniu. Parafianie musieli walczyć z ówczesnymi władzami o odzyskanie Kościoła, które to chciały w nim urządzić m. in. pocztę. Dopiero dnia 01 listopada 1952 roku odprawiono pierwsze nabożeństwo, w jeszcze zrujnowanym, kościele, bez organ, dzwonów, żyrandoli. Niewielka gromadka ewangelików przystąpiła jedynie do remontu zabezpieczającego gdyż finansowo nie byli wstanie odbudować wieży i urządzić odpowiednio wnętrze.

W latach 1998-2001 został przeprowadzony kapitalny remont wieży, naprawiono sufit i pomalowano wnętrze kościoła. Dnia 8 czerwca 2001 r. zwierzchnik Diecezji Pomorsko-Wielkopolskiej ks. Bp Michał Warczyński, w obecności gości ekumenicznych z Ordynariuszem Diecezji Włocławskiej ks. Bpem Bronisławem Dębowskim na czele, dokonał rekonsekracji ewangelickiego kościoła Opatrzności Bożej.

Obecnie filiał w Kole należy do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Koninie. Nabożeństwa odbywają się w każdą drugą i czwartą niedzielę miesiąca o godz. 12:00.

Parafia posiada także cmentarz położony przy ul. Poniatowskiego (obok Państwowego Domu Opieki) na którym spoczywa wiele osób zasłużonych nie tylko dla Parafii, ale także dla Koła i Polski.